diff --git a/docs/context.md b/docs/context.md index 4622fbe..d03d2df 100644 --- a/docs/context.md +++ b/docs/context.md @@ -1,15 +1,30 @@ --- title: Context --- -Bij het respecteren van het [ontstaan van data](./ontstaan-van-data.md) moeten we ook constateren en -respecteren dat data ontstaat vanuit een duidelijke **context**. De stelling is dat het ontstaan -_altijd_ één context heeft, welke heel duidelijk en expliciet is. Data ontstaat _altijd_ op één -plaats, één tijd door één actor. Dit is de context waarin de data ontstaat. +In de uitvoering van wetgeving door de overheid (als voorbeeld) liggen er specifieke wetten ten +grondslag. Deze wetten hebben een bepaalde scope, doelgerichtheid en reikwijdte. Veel uitvoering +vindt plaats binnen slechts één wet of wetscontext. Fysieke objecten in de ruimte of ik als persoon +ben echter onderwerp welke door meerdere wetten geraakt wordt. Al die wetten hebben wel een +samenhang maar zijn niet in samenhang geschreven. Sterker nog, er zijn voldoende voorbeelden dat er +ruimte is _tussen_ wetten of dat in de uitvoering bijv. ik als burger door de _combinatie van +meerdere wetten_ in een slecht positie terecht kom ... zonder uitgang. De wetten zijn immers niet in +samenhang ontworpen, in ieder geval niet tot in alle finesses. -Daar waar de data gebruikt wordt, is steeds vaker veelzijdig en vanuit heel verschillende -perspectieven. Dit duiden we aan met _gebruikscontexten_. Vanuit de _ontstaanscontext_ zijn er vaak -vele _gebruikscontexten_ en elke 'overgang' dient expliciet ontworpen te worden. Hierin wordt -verantwoord hoe begrippen en semantiek op elkaar aansluiten (of niet) tussen de contexten en welke +Er zal nooit een volledig in samenhang ontworpen wetgeving en uitvoering zijn of komen. Net zoals er +nooit één enkel samenhangend model van de werkelijkheid zal zijn. Dat is simpelweg niet mogelijk. +Dan hebben we (dus) andere methodieken en benadering nodig. En dat kan! + +We moeten daarom constateren dat bij het [ontstaan van data](./ontstaan-van-data.md) er vaak +(altijd?) slechts één wet aan ten grondslag ligt. Je zou kunnen zeggen: één **context**. Sterker +nog, wij deponeren hier de stelling dat het ontstaan van data _altijd_ één context heeft, welke heel +duidelijk en expliciet is. Data ontstaat _altijd_ op één plaats, één tijd door één +(verantwoordelijke) actor. Dit is de context waarin de data ontstaat. + +Tot zover het _ontstaan_ van data uit één context. Over naar het _gebruik_ van data. Daar waar de +data gebruikt wordt, is steeds vaker veelzijdig en vanuit heel verschillende perspectieven. Dit +duiden we aan met _gebruikscontexten_. Vanuit de _ontstaanscontext_ zijn er vaak vele +_gebruikscontexten_ en elke 'overgang' dient expliciet ontworpen te worden. Hierin wordt verantwoord +hoe begrippen en semantiek op elkaar aansluiten (of niet) tussen de contexten en welke transformatie(s) er nodig zijn en toegepast worden. ![Bounded Contextx](images/ddd-bounded-contexts.png) @@ -22,6 +37,9 @@ genoemd wordt. Daar ontstaat tenslotte de data. Het is daarom aan de ontstaansco bronhouder om te organiseren dat alle gebruikscontexten goed worden voorzien en geoptimaliseerd worden door uniformiteit. -> Vanuit [Domain Driven Design](https://martinfowler.com/bliki/DomainDrivenDesign.html) worden -> [Bounded Contexts](https://martinfowler.com/bliki/BoundedContext.html) een expliciet begrip. Dit -> is goede basis om dit hoofdstuk goed te doorgronden. +In het ontwerpen van contexten en contextovergangen is [taal en semantiek](./taal-en-semantiek.md) +van groot belang ... + +> In Domain Driven +> Design is Bounded +> Contexts een expliciet begrip. Dit is goede basis om dit hoofdstuk goed te doorgronden. diff --git a/docs/papier-naar-digitaal.md b/docs/papier-naar-digitaal.md index 45f74c4..d46e6c2 100644 --- a/docs/papier-naar-digitaal.md +++ b/docs/papier-naar-digitaal.md @@ -7,7 +7,7 @@ geschiedenis te kijken. In het digitale tijdperk en zeker vandaag de dag, anno 2 veelbesproken onderwerp. Maar waar komt de data van vandaag eigenlijk vandaan? Hoe is die data ontstaan? -> History doesn't repeat itself, but it often rhymes - +> _History doesn't repeat itself, but it often rhymes_ - > ([arguably](https://quoteinvestigator.com/2014/01/12/history-rhymes/)) Mark Twain ## Kort overzicht diff --git a/docs/taal-en-semantiek.md b/docs/taal-en-semantiek.md new file mode 100644 index 0000000..483ed0d --- /dev/null +++ b/docs/taal-en-semantiek.md @@ -0,0 +1,28 @@ +--- +title: Taal en semantiek +--- +In het [ontstaan van data](./ontstaan-van-data.md) en het besef van verschillende +[contexten](./context.md) is ook de **taal** van groot belang. Vaak (altijd?) is de taal waarmee +over wijzigen, muteren, veranderen wordt gesproken anders dan de taal wanneer gesproken wordt over +informatie verstrekken en/of ophalen. Blijkbaar zijn daar andere woorden aan verbonden. En deze +taalverschillen maken uit! + +> Zie ook target="_blank">Ubiquitous Language uit href="https://martinfowler.com/bliki/DomainDrivenDesign.html" target="_blank">Domain Driven +> Design + +Deze taalverschillen worden op dit moment nog weinig erkent. Dat komt mede door de transitie van +[papier naar digitaal](./papier-naar-digitaal.md). Daarin zijn we gewend geraakt om _alleen_ de +resultaat database als data te beschouwen. Maar de aanleiding en de veranderingen van die data ... +negeren we meestal. Als we écht gaan automatiseren en digitaliseren, moeten we die dus wél in +ogenschouw gaan nemen. + +Als taal en [context](./context.md) van belang zijn, is het ook van belang om die verschillen goed +vast te kunnen leggen. Wat betekent een term in een bepaalde context? Dit heet **semantiek**. Vaak +hebben we dezelfde termen voor verschillende begrippen en de context bepaalt welke betekenis we +bedoelen. Hoe dichter contexten tegen elkaar aan liggen, hoe moeilijker de verschillen zijn te +onderscheiden. Met de groei van papier naar digitaal, het besef van context en taal, groeit te +noodzaak voor semantiek. + +En dan zitten we ook nog in een continue verandering van [automatisering](./automatisering.md)! \ No newline at end of file diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 1d36133..835c4ca 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -9,6 +9,7 @@ nav: - papier-naar-digitaal.md - ontstaan-van-data.md - context.md + - taal-en-semantiek.md - automatisering.md - oplossingen.md - Voorbeelden: